SPECIALISATIE

Lees wetenschappelijke artikels over

Nieuw onderzoek

Endometriose

Een dagelijkse strijd voor een op de tien vrouwen

Jean-Paul Van Gossum

Geschreven door Jean-Paul Van Gossum, Gynaecoloog, op 17 maart 2022

Gecontroleerd door van onze redactie

Raadpleeg onze zorgverleners

Zorgen over uw gezondheid? Stel uw anonieme vraag en onze zorgverstrekkers zullen u helpen.

Uw vraag indienen
We mailen u als er een antwoord is
We hebben uw vraag ontvangen

We mailen u zodra een specialist antwoordt.

We hebben uw vraag niet kunnen indienen

Er is een onverwachte fout opgetreden, maar we werken eraan. Probeer opnieuw.

Hoe werkt het?

Anoniem een vraag stellen

Wij modereren uw vragen en sturen ze naar de specialisten van Doctoranytime

Hoe werkt het?

Ontvang updates voor uw vraag

Als u uw e-mailadres invult, brengen wij u op de hoogte wanneer een specialist uw vraag beantwoordt.

Hoe werkt het?

De antwoorden bekijken

Zodra uw vraag beantwoord wordt, zullen we deze in de rubriek publiceren die overeenkomt met het onderwerp.

Richtlijnen voor vragen
  • Do

    • Details over uw gezondheidsproblemen verstrekken

    • Kort en bondig zijn, zodat zorgverleners u een duidelijk antwoord kunnen geven

  • Don't

    • Namen aangeven

    • Honoraria's vragen

    • Offensieve of beledigende inhoud posten

Belangrijke informatie

Bijna 50% van de patiëntes die op consult komt voor onvruchtbaarheid lijdt aan endometriose.

Endometriose treft wereldwijd 180 miljoen vrouwen.

Wat is endometriose?

Deze ziekte treft ongeveer een op de tien vrouwen in de vruchtbare leeftijd (van ongeveer 16 tot 50 jaar). Endometriose is een ingewikkelde ziekte die vaak moeilijk te herkennen is. De aandoening leidt tot chronische pijn rond de vrouwelijke geslachtsorganen die afhankelijk van de vrouw meer of minder beperkend is.

Jean-Paul Van Gossum
Docteur Van Gossum - Gynaecoloog zegt:

“We merken dat steeds meer jonge meisjes met een soms ernstige vorm van endometriose kampen.”

Endometriose is een goedaardige aandoening waarbij er baarmoederslijmvlies opduikt op plaatsen waar dat weefsel normaal niet zou moeten voorkomen.

Normaliter bekleedt het baarmoederslijmvlies de binnenkant van de baarmoeder. Als het opduikt in de buikholte, eierstokken, eileiders, blaas, darmen of elders, spreekt men van endometriose. Endometriose leidt tot ontstekingen en daarna vaak pijnlijke littekenvorming op de plek waar het weefsel zich bevindt, wat chronische buikpijn veroorzaakt

endométriose

ENDOMETRIOSE

In bepaalde gevallen is het probleem beperkt en vertonen de vrouwen in kwestie geen symptomen. In andere extremere gevallen kan endometriose tot helse pijn leiden tijdens en/of buiten de menstruatie, een verminderde vruchtbaarheid, littekenweefsel en darmverklevingen.

Wanneer een vrouw opmerkt dat haar menstruatie haar dagelijks leven sterk bemoeilijkt en heel veel pijn veroorzaakt waarmee ze niet normaal kan leven, mag ze dat zeker niet als normaal beschouwen en moet ze een ervaren arts raadplegen die haar kan helpen om de oorzaak van de pijn te vinden en natuurlijk ook de beste behandeling.

Jean-Paul Van Gossum
Docteur Van Gossum - Gynaecoloog zegt:

“Endometriose is een ziekte die al decennialang bekend is, maar jammer genoeg nog steeds ondergediagnosticeerd is. Wanneer je zo veel menstruatiepijn hebt dat je niet meer normaal kan leven, moet je een specialist raadplegen.”

Voor een vlottere diagnose

De diagnose gebeurt op basis van een klinisch onderzoek.

Met andere onderzoeken wordt de diagnose bevestigd en aangescherpt:

IRM pelvienne

MRI van het bekken

Bij een vaginaal bekkenonderzoek palpeert de arts het gynaecologisch gebied om eventuele letsels zoals littekens van diepe endometriose op te sporen. Toch is het vaak moeilijk om kleine endometrioseverklevingen op die manier op te pikken.

Échographie pelvienne

(Inwendige) bekkenechografie

Met een echo kan de arts eierstokcysten (endometriomen) en bepaalde vormen van diepe endometriose vinden.

Laparoscopie diagnostique et/ ou opératoire

Diagnostische en/of chirurgische laparoscopie

Een laparoscopie of kijkoperatie wordt voorgesteld bij ernstige vormen. De operatie gebeurt onder verdoving. Er wordt een endoscoopcamera onder de navel ingebracht. Dankzij die camera krijgt de arts een volledig beeld van de binnenkant van de buikholte en kan hij of zij zelfs de kleinste endometriosehaard vinden. De operatie komt niet enkel van pas voor de diagnose, maar helpt ook om de op de echo zichtbare endometriose te behandelen.

Herstel na de operatie

Afhankelijk van de omvang van de ingreep mag de patiënte dezelfde dag of de dag erna naar huis. Het hersteltempo van de patiënte en de revalidatie na de operatie hangen zowel af van de ernst van de endometriose als de ervaring van de arts met dat type ingrepen.

De symptomen

In de ergste gevallen krijgen vrouwen met endometriose te maken met al deze symptomen, andere merken er maar een paar:

règles douloureuses

Het vaakst voorkomende symptoom is menstruatiepijn (dysmenorroe).

problèmes de fertilité

Bepaalde vrouwen hebben vruchtbaarheidsproblemen. Er kunnen snel maatregelen worden genomen om die vrouwen te helpen om de aandoening te overwinnen en kinderen te krijgen.

troubles digestifs

Ook spijsverteringsproblemen en/of urinewegproblemen zijn mogelijk.

fatigue chronique

Bepaalde vrouwen lijden aan chronische vermoeidheid, wat in het dagelijks leven een last kan zijn.

de douleurs pelviennes et de lombaires

Vrouwen vermelden ook vaak bekken- en rugpijn.

dyspareunie

Dan is er nog dyspareunie, de wetenschappelijke term voor diepe pijn tijdens de seks.

Die symptomen wijzen niet automatisch op de diagnose endometriose. Ze zijn slechts een indicatie en moeten u aansporen om een arts te raadplegen die dieper graaft en u helpt om uw levenskwaliteit en dagelijks leven te verbeteren. In bepaalde gevallen zijn er trouwens helemaal geen duidelijke symptomen van endometriose en wordt de ziekte ontdekt bij een willekeurig onderzoek naar onverklaarbare onvruchtbaarheid bij een vrouw.

Behandelingen en doelstellingen

Er bestaan verschillende behandelingen: De anticonceptiepil, implantaten en het hormoonspiraaltje. In zeldzame gevallen kan de ziekte behandeld worden met injecties die de menopauze kunstmatig op gang brengen. Wanneer die behandelingen niet aanslaan, is er nog een laatste redmiddel: een laparoscopische operatie.

De toegediende medicatie is bedoeld om de pijn van de endometriose te verlichten of om de ziekte te stabiliseren. Pijnstillers kunnen worden voorgeschreven om dysmenorroe te behandelen.

Hormoontherapie (anticonceptiepil en progestagenen) wordt tijdens een bepaalde periode toegediend om de groei van het baarmoederslijmvlies te vertragen en het ontstaan van nieuwe verklevingen te voorkomen. Wanneer u de hormoonbehandeling stopzet, dreigen de symptomen terug te komen.

De doelstellingen van die behandelingen zijn uiteenlopend:

  • De levenskwaliteit verbeteren
  • Voorkomen dat er letsels ontstaan
  • De menstruatie stopzetten (amenorroe)
L’ultime solution: l’hystérectomie

De laatste oplossing: een hysterectomie

Deze behandeloptie voor endometriosesymptomen is de laatste stap en wordt gekozen wanneer de andere methodes mislukken en de vrouw natuurlijk geen kinderen wenst. Een hysterectomie wordt enkel gedaan in ernstige gevallen van endometriose en komt neer op een volledige verwijdering van de baarmoeder en eierstokken.

Deze ingreep blijft uitzonderlijk en moet worden goedgekeurd door een gynaecoloog die is gespecialiseerd in endometriose.

Leven met endometriose

Endometriose is een multifactoriële aandoening. De symptomen kunnen variëren naargelang de algemene gezondheidstoestand van de patiënte. Lichaamsbeweging, een correct eetpatroon en mentaal evenwicht spelen een uiterst belangrijke rol bij de ontwikkeling en progressie van de ziekte.

Vergeet niet om regelmatig langs te gaan bij de gynaecoloog. Afhankelijk van uw leeftijd moet u regelmatig medische controles ondergaan om op de hoogte te blijven van uw gezondheidstoestand. Die onderzoeken zijn belangrijk om bij problemen op tijd de nodige behandeling te krijgen.

Jean-Paul Van Gossum
Docteur Van Gossum - Gynaecoloog zegt:

“Een multidisciplinaire aanpak (medisch, chirurgisch, psychologisch...) met oog voor alle gevolgen van endometriose moet de norm worden.”

Een multidisciplinaire benadering van de ziekte is onontbeerlijk. Verschillende behandelaars of behandelingen kunnen helpen om de ziekte beter te doorstaan.

La thérapie non médicamenteuse

Therapie zonder medicatie (naast de behandeling)

  • Accupunctuur
  • Sofrologie
  • Zelfhypnose
  • Osteopathie
  • Thermale kurenes thermales
La thérapie non médicamenteuse

Therapie zonder medicatie (naast de behandeling)

  • Yoga
  • Spieropbouw
  • Lichte gym
  • Wandelen
Un accompagnement de la femme et du couple

Begeleiding voor de vrouw en het koppel: bepaalde vrouwen vinden het moeilijk om met deze ziekte te leven, wat ook een weerslag kan hebben op het leven als koppel. In die gevallen kan men overwegen om aan te kloppen bij een psycholoog of seksuoloog. Aarzel niet om op ons platform een afspraak te maken met een specialist die u kan begeleiden.

Vis-à-vis de l’alimentation

Laten we voeding even onder de loep nemen. Geen enkel onderzoek toont aan dat een specifiek dieet een impact heeft op de pijn, maar veel vrouwen vinden een bepaald evenwicht en meer levenskwaliteit dankzij een andere voeding.

Let op uw voeding en eet dagelijks alle vitamines die uw lichaam nodig heeft om goed te werken. Zo beschermt u uw gezondheid en vermijdt u gynaecologische problemen en darmproblemen.

Eet voedingsmiddelen met veel:

  • vitamine A
  • vitamine E
  • vitamine D
  • vitamine C
  • omega 3-vetzuren
  • vezels
  • selenium
  • ijzer

In het algemeen is het voor vrouwen aanbevolen om deze voedingsmiddelen te vermijden om endometriose te helpen behandelen:

  • Graisses saturées

    Verzadigde vetten

  • La viande rouge

    Rood vlees

  • Produits laitiers complets

    Volle zuivelproducten

  • Caféine

    Cafeïne

  • Sucre transformé

    Geraffineerde suiker

  • Rafraîchissements

    Frisdrank

  • Alcool

    Alcohol

  • Trop de sel

    Te veel zout

  • Aliments contenant des conservateurs

    Voeding met bewaarmiddelen

  • Aliments contenant du gluten

    Voeding die gluten bevat

  • Le pain blanc

    Wit brood

  • Éviter de manger beaucoup de pâtes

    Eet niet te veel pasta

Het mediterrane eetpatroon helpt u om een evenwicht te behouden, zowel voor uw gewicht als uw gezondheid. Eet eiwitrijke voeding zoals vis, eieren, kaas, yoghurt (kies voor magere zuivelproducten) en vermijd gluten zo veel mogelijk.

Waarom gluten vermijden?

Gluten is een eiwit dat voorkomt in tarwemeel en afkomstig is van roggezemelen. Bij sommige mensen veroorzaakt dit eiwit darmproblemen, wat leidt tot coeliakie. Mensen met coeliakie hebben vaak last van diarree, krampen en pijn. Als de persoon glutenvrij eet, verdwijnt het probleem. Aangezien vrouwen met endometriose ook kampen met een opgeblazen gevoel en hevige buik- en darmpijn tijdens de menstruatie, wordt het aanbevolen om voedingsmiddelen te vermijden die het probleem kunnen verergeren, op zijn minst tot de diagnose gesteld is.

Wat is de invloed op de vruchtbaarheid?

Het is mogelijk om onvruchtbaarheid te voorkomen. Deze ziekte tast in bepaalde gevallen de eierstokken aan. Endometriosecystes kunnen een toxische omgeving creëren voor de eicel en de innesteling van het embryo. Bovendien kunnen de door endometriose veroorzaakte verklevingen het voor de eicel moeilijker maken om de baarmoeder te bereiken.

Er bestaan wel oplossingen om zwanger te worden als de endometriosebehandeling niet volstaat.

Bij heel zware of terugkerende endometriose kan er overwogen worden om de eicellen (als u alleen bent) of embryo's (als u een partner heeft) in te vriezen.

De beslissing van een koppel om voor kunstmatige voortplanting - IVF (in-vitrofertilisatie) of inseminatie - te kiezen hangt af van de leeftijd van de vrouw, het algemene endometriosebeeld, de toestand van de eileiders (tubale factor) en de spermakwaliteit van de partner.

Als er een onvruchtbaarheidsprobleem wordt vastgesteld, is het hoe dan ook aanbevolen dat de patiënte verklevingen, cystes en endometriomen tijdens een kijkoperatie laat verwijderen om haar zwangerschapskansen te verhogen. De kans om zwanger te worden stijgt significant in de 6 tot 36 maanden na de ingreep.

Aarzel niet om een gezondheidsspecialist via ons platform te contacteren voor meer informatie.

Een zwangerschap geneest endometriose niet, maar kan de aandoening wel temperen.

De zwangerschap is een adempauze en beschermt 9 maanden lang tegen verdere achteruitgang. Daarnaast brengt de zwangerschap heel wat hormonale veranderingen met zich mee, dus het is niet ongewoon dat de symptomen terugkeren na de bevalling.

Kostprijs van de behandelingen

De behandelkost van endometriose hangt af van de gekozen behandelmethode en het klinisch onderzoek dat de verantwoordelijke arts uitvoert.

Het staat elke behandelaar vrij om voor elk type consultatie een prijs te bepalen.

Hoe vind ik de juiste arts?

De juiste arts voor de behandeling van endometriose is een gynaecoloog of een gynaecologisch chirurg.

Om de juiste arts te kiezen wordt het aanbevolen om te kijken naar de ervaring van de arts met de behandeling van gelijkaardige gevallen. U moet de arts ook kunnen vertrouwen en het gevoel hebben dat u in goede handen bent.

Om uw arts te kiezen kunt u op voorhand de beoordelingen lezen van andere patiënten die bij de arts zijn langsgegaan.

Jean-Paul Van Gossum
Docteur Van Gossum - Gynaecoloog zegt:

“Als er een operatie aan de orde is, is het van cruciaal belang om een chirurg te kiezen die gespecialiseerd is in endometriose. Een slecht uitgevoerde operatie kan leiden tot onomkeerbare complicaties.”

Voorbereiding op het onderzoek!

Het wordt aangeraden om u op uw afspraak bij de arts voor te bereiden, zodat u een antwoord krijgt op al uw vragen:

Stel een lijstje op met alle symptomen die u al heeft opgemerkt, zelfs de symptomen die niets te maken lijken te hebben met de reden van je bezoek.

Noteer alle geneesmiddelen, vitamines en supplementen die u inneemt en ook hoe vaak u ze gebruikt.

Schrijf alle vragen op die u tijdens de afspraak aan uw arts wil stellen. Aarzel niet om alle vragen te stellen die bij u opkomen.

Fabels en waarheden

Mythe #1

Een zwangerschap geneest endometriose.

La vérité

Dat klopt niet. In bepaalde gevallen merken we dat de symptomen na de zwangerschap verbeteren en minder vaak terugkomen. Toch is de endometriose niet genezen. De aandoening werd tijdens de zwangerschap in rusttoestand gebracht.

Mythe #2

Als ik een medische behandeling krijg, zal de endometriose niet terugkomen.

La vérité

Jammer genoeg is endometriose een ziekte waar een patiënte niet makkelijk van verlost raakt met medicatie. Een kijkoperatie is de enige betrouwbare diagnose- en behandelmethode. Geen enkele andere behandeling kan op zichzelf definitief komaf maken met de pijnlijke symptomen. Zelfs met een kijkoperatie is er geen garantie dat de symptomen nooit meer terugkomen.

Mythe #3

Endometriose staat niet noodzakelijk gelijk aan onvruchtbaarheid.

La vérité

De waarheid is dat onvruchtbaarheid het voornaamste en vaakst voorkomende gevolg van endometriose is. Het staat niet vast dat endometriose de vruchtbaarheid van een vrouw onomkeerbaar kan aantasten - dat hangt tenslotte af van het stadium van de ziekte - maar het is zeker een van de belangrijkste oorzaken van onvruchtbaarheid bij vrouwen vandaag de dag.

Mythe #4

Achter menstruatiepijn schuilt endometriose.

La vérité

Dysmenorroe is niet altijd een teken van endometriose. Hevige pijn kan een symptoom van endometriose zijn, maar er bestaan andere mogelijke oorzaken voor dergelijke pijn. Als het bijvoorbeeld om primaire dysmenorroe gaat (als de menstruatiepijn al aanwezig is van bij de eerste menstruatie van de vrouw), kan dit niet aan endometriose maar aan andere oorzaken te wijten zijn. Wordt de pijn daarentegen elk jaar erger, dan is endometriose waarschijnlijker.

Mythe #5

Ik ben te jong om endometriose te hebben.

La vérité

De diagnose van deze ziekte kan niet op heel jonge leeftijd worden gesteld. Doorgaans krijgt een vrouw de diagnose tussen 20 en 22 jaar. Meisjes onder 19 jaar vertonen maar heel zelden duidelijke tekenen van endometriose, maar een eerste diagnose op jonge leeftijd is wel mogelijk. De gemiddelde diagnosetijd vanaf de eerste symptomen van een vrouw bedraagt 10 jaar, wat veel te lang is. Het is dus belangrijk om zo snel mogelijk bij de juiste mensen te rade te gaan.

Mythe #6

Endometriose kan leiden tot kanker.

La vérité

Er is geen verband tussen deze ziekte en kanker. Endometriose kan verward worden met opflakkeringen van kanker bij de diagnose, maar er is geen verband. De enige ernstige complicatie is dat de verklevingen zich kunnen verspreiden naar andere omliggende organen (zoals de darmen, buikholte, longen), waar ze ernstige functionele problemen kunnen veroorzaken.

Mythe #7

Als je de pil neemt, kan je geen endometriose hebben.

La vérité

Anticonceptiemiddelen kunnen het ontstaan van endometriose vertragen of beperken.

Vaakgestelde vragen over endometriose

Si ma mère a eu de l'endométriose

Als mijn moeder endometriose heeft, zou ik de ziekte dan ook kunnen hebben?

De ziekte is niet 100% erfelijk. Waarschijnlijk hebben vrouwen met een naast familielid met de ziekte wel een verhoogde aanleg.

Est-il possible de recevoir un mauvais diagnostic d'endométriose

De diagnose van endometriose is moeilijk. De ziekte moet constant in de gaten worden gehouden, er moet echografisch onderzoek gebeuren en de symptomen van de patiënt en de medische voorgeschiedenis moeten worden bijgehouden. In veel gevallen is er een kijkoperatie nodig om een precieze diagnose te stellen. Alleen als er bij het klinisch onderzoek een eierstokcyste of -knobbel wordt gevonden, is de diagnose vrijwel zeker. De ziekte kan verward worden met darmpijn (bv. prikkelbaredarmsyndroom).

L'accouchement normal

Kunnen vrouwen met endometriose normaal bevallen?

Ja. Er gelden geen beperkingen voor de bevallingsmethode. De algemene voorgeschiedenis van de vrouw en de ligging van het kind zijn doorslaggevend bij de keuze tussen een normale bevalling of een keizersnede.

On m'a diagnostiqué l’endométriose

Ik kreeg de diagnose endometriose. Is het gevaarlijk als ik me niet meteen laat behandelen?

Endometriose is geen ziekte die een gevaar kan vormen voor uw algemene gezondheid. De ziekte heeft geen rechtstreekse gevolgen voor u. Wat wel vaststaat, is dat hoe langer het duurt om de ziekte op te sporen, hoe hoger het risico op onvruchtbaarheid is. De ziekte kan namelijk evolueren en heel wat schade aanrichten in de eileiders. Als er een endometriosecyste van meer dan 3 cm wordt ontdekt bij een patiënte, is er een onmiddellijke behandeling nodig. Hierbij moet men aandacht hebben voor de eicellen en het eierstokweefsel die beschadigd kunnen raken bij veelvuldige operaties.

Pourquoi l'endométriose

Waarom veroorzaakt endometriose pijn tijdens de seks?

Een van de symptomen van endometriose is dat de ziekte pijn tijdens de seks veroorzaakt (dyspareunie). Dit symptoom duikt meestal op bij diepe, knobbelachtige endometriose die bij een vaginaal onderzoek voelbaar is en daardoor gevoelig of pijnlijk is tijdens de seks.

L’endométriose

Kan endometriose het gevolg zijn van een seksueel overdraagbare aandoening (soa)?

Nee, endometriose wordt niet veroorzaakt door een infectie of ontsteking in het lichaam. De ziekte hangt ook niet samen met een overdraagbare ziekte. Als de patiënte ook een soa heeft, kunnen de symptomen gemakkelijk met elkaar worden verward of kan er een verkeerde diagnose worden gesteld. De symptomen hebben echter niets te maken met de oorzaak van de ziekte.

Opmerking: De term "arts" wordt gebruikt ter gebruiksgemak en kan ook professionals in de gezondheidszorg omvatten.
Bronnen

1. Opoien HK, Fedorcsak P, Byholm T and Tanbo T. Complete surgical removal of minimal and mild endometriosis improves outcome of subsequent IVF/ICSI treatment. Reprod Biomed Online 2011; 23:389–395.

2. Les causes et les facteurs de risque de l’endométriose. (n.d.). Retrieved February 7, 2022, from VIDAL website:, https://www.vidal.fr/maladies/sexualite-contraception/endometriose/causes.html

3. Chroniques de l’endométriose, une plateforme sur l’endométriose. (n.d.). Retrieved February 7, 2022, from Chroniques de l’endométriose website:, https://chroniques-endometriose.be/#:~:text=Une%20maladie%20de%20l

4. Anon, (2017) Endométriose.Une maladie gynécologique fréquente mais encore mal connue/ 7 february. https://www.inserm.fr/dossier/endometriose/

5. Hart RJ, Hickey M, Maouris P and Buckett W. Excisional surgery versus ablative surgery for ovarian endometriomata. Cochrane Database Syst Rev 2008:CD004992 [Edited (no change to conclusions), published in Issue 5, 2011.]

6. Olive DL, Stohs GF, Metzger DA and Franklin RR. Expectant management and hydrotubations in the treatment of endometriosis-associated infertility. Fertil Steril 1985; 44:35–41.

7. Hart RJ, Hickey M, Maouris P and Buckett W. Excisional surgery versus ablative surgery for ovarian endometriomata. Cochrane Database Syst Rev 2008:CD004992. [Edited (no change to conclusions), published in Issue 5, 2011.]

8. Benschop L, Farquhar C, van der Poel N and Heineman MJ. Interventions for women with endometrioma prior to assisted reproductive technology. Cochrane Database Syst Rev 2010:CD008571.

9. Chang FH, Chou HH, Soong YK, Chang MY, Lee CL and Lai YM. Efficacy of isotopic 13CO2 laser laparoscopic evaporation in the treatment of infertile patients with minimal and mild endometriosis: a life table cumulative pregnancy rates study. J Am Assoc Gynecol Laparosc 1997; 4:219–223.

10. Candiani GB, Vercellini P, Fedele L, Bianchi S, Vendola N and Candiani M. Conservative surgical treatment for severe endometriosis in infertile women: are we making progress? Obstet Gynecol Surv 1991; 46:490–498.

11. 10 symptômes d’alerte d’une endométriose. (n.d.). Retrieved February 7, 2022, from sante.journaldesfemmes.fr website:, http://https://sante.journaldesfemmes.fr/fiches-maladies/2702395-premiers-symptomes-endometriose-comment-savoir-regles-saignement-douleur/

12. Acosta AA, Buttram VC, Jr., Besch PK, Malinak LR, Franklin RR and Vanderheyden JD. A proposed classification of pelvic endometriosis. Obstet Gynecol 1973; 42:19–25.

13. Bianchi PH, Pereira RM, Zanatta A, Alegretti JR, Motta EL and Serafini PC. Extensive excision of deep infiltrative endometriosis before in vitro fertilization significantly improves pregnancy rates. J Minim Invasive Gynecol 2009; 16:174–180.

14. Stepniewska A, Pomini P, Bruni F, Mereu L, Ruffo G, Ceccaroni M, Scioscia M, Guerriero M and Minelli L. Laparoscopic treatment of bowel endometriosis in infertile women. Hum Reprod 2009; 24:1619–1625.

15. Stepniewska A, Pomini P, Guerriero M, Scioscia M, Ruffo G and Minelli L. Colorectal endometriosis: benefits of long-term follow-up in patients who underwent laparoscopic surgery. Fertil Steril 2010; 93:2444–2446.

16. Papaleo E, Ottolina J, Vigano P, Brigante C, Marsiglio E, De Michele F and Candiani M. Deep pelvic endometriosis negatively affects ovarian reserve and the number of oocytes retrieved for in vitro fertilization. Acta Obstet Gynecol Scand 2011; 90:878–884.

17. Donnez J, Wyns C and Nisolle M. Does ovarian surgery for endometriomas impair the ovarian response to gonadotropin? Fertil Steril 2001; 76:662-665.

18. Jacobson TZ, Duffy JM, Barlow D, Farquhar C, Koninckx PR and Olive D. Laparoscopic surgery for subfertility associated with endometriosis. Cochrane Database Syst Rev 2010:CD001398.

19. Kondo W, Bourdel N, Tamburro S, Cavoli D, Jardon K, Rabischong B, Botchorishvili R, Pouly J, Mage G and Canis M. Complications after surgery for deeply infiltrating pelvic endometriosis. BJOG 2011; 118:292–298.

20. Nezhat C, Crowgey S and Nezhat F. Videolaseroscopy for the treatment of endometriosis associated with infertility. Fertil Steril 1989; 51:237–240.

21. Nowroozi K, Chase JS, Check JH and Wu CH. The importance of laparoscopic coagulation of mild endometriosis in infertile women. Int J Fertil 1987; 32:442–444.

22. Sallam HN, Garcia-Velasco JA, Dias S and Arici A. Long-term pituitary down-regulation before in vitro fertilization (IVF) for women with endometriosis. Cochrane Database Syst Rev 2006:CD004635. [Edited (no change to conclusions), published in Issue 1, 2010.]

23. Qu’est ce que l’Endométriose. (n.d.). Retrieved February 7, 2022, from Association EndoFrance website: , https://www.endofrance.org/la-maladie-endometriose/qu-est-ce-que-l-endometriose/

Deze pagina bevat geen medisch advies.
Deze pagina bevat geen gesponsorde inhoud of reclame. Lees hier het advertentiebeleid.
Deze inhoud is betrouwbaar en wetenschappelijk onderbouwd. Het is gebaseerd op officiële medische studies en is bewerkt door dokters en professionals in de gezondheidszorg en deelt objectieve informatie mee over diagnoses en behandelingen van ziektes. Het omvat verschillende bronnen. Indien u een professional in de gezonheidszorg bent en u ontdekt dat hier fouten of misvattingen op staan, gelieve ons te contacteren via [email protected]
Bedankt!

Uw ervaring kan andere personen helpen.

Sluit u aan bij Doctoranytime gratis door hier te kliken.

Er ging iets mis

Gelieve later opnieuw te proberen

We hebben uw mening goed ontvangen.

Vertel ons hoe we dit kunnen verbeteren.